Onze relatie met water heroverwegen als onderdeel van een circulaire benadering
Water, een kostbare hulpbron onder druk
Water is een van de meest bedreigde hulpbronnen van onze tijd. In het licht van klimaatverandering, bevolkingsgroei en landverschuiving wordt waterbeheer een strategische prioriteit. In de hele Europese Unie roept het overheidsbeleid op tot een efficiënter waterverbruik, minder verspilling en het terugwinnen van deze hulpbron.
De huidige situatie in Frankrijk en elders laat de grenzen zien van een model dat gebaseerd is op winning, gebruik en afvoer. Stijgende waterprijzen, afnemende waterkwaliteit en lokale crises dwingen ons om onze relatie met deze zowel vitale als kwetsbare grondstof te heroverwegen.
De belangrijkste principes van de circulaire economie toegepast op water
De circulaire economie, die al wordt toegepast op energie, afval en landbouwproductie, doet ook haar intrede in de watersector. Ze is gebaseerd op drie hefbomen: vermindering van het verbruik, hergebruik van water (vooral gezuiverd afvalwater) en lokale recycling via gesloten kringlopen.
Dit circulaire model is gericht op decarbonisatie, het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen voor waterzuivering en het optimaliseren van de kosten voor exploitanten en openbare diensten. Het biedt meer veerkracht bij hittegolven, toenemende schaarste van natuurlijke hulpbronnen en verouderende waterinfrastructuur.
Waarom overgaan van een lineair naar een circulair model?
Het lineaire model – verzamelen, gebruiken, weggooien – zorgt voor waterverspilling, een hoog energieverbruik en veel koolstofuitstoot. Openbare netwerken, die soms vervallen zijn, verliezen tot 20% van het drinkwater dat ze oppompen. Daarbij komen nog de kosten voor onderhoud en zuivering en de impact op het milieu.
De circulaire economie biedt een duurzame oplossing: het stimuleert hergebruik van afvalwater, lokale recycling, lager verbruik en verbeterde energie-efficiëntie. Door technologische innovatie en lokaal bestuur te combineren, voldoet het aan de klimaatdoelstellingen van Europa.
Van regenwateropvang tot intelligent hergebruik
De sleutelrol van de binnenlandse recuperator
Het regenwateropvangsysteem staat symbool voor waterbesparing. Het boort een hernieuwbare bron aan, buiten de netwerken, waardoor de behoefte aan centrale bronnen wordt beperkt. Het is een low-tech, kosteneffectieve oplossing die de kosten van water en afval vermindert en de druk op de openbare infrastructuur wegneemt.
Waterterugwinningssystemen (tanks, bassins, flexibele reservoirs) kunnen nu worden geïntegreerd in alle soorten woningen. Hiermee kan niet-drinkwater worden gebruikt voor irrigatie, reiniging of het koelen van gevels tijdens piekperioden.
Water hergebruiken in huis en tuin
Regenwater en gezuiverd afvalwater kunnen voor veel huishoudelijke doeleinden worden gebruikt. Met eenvoudige systemen kan het drinkwater vervangen voor tuinieren, toiletten, het wassen van auto’s of stedelijke koelsystemen.
Deze lokale behandeling, soms geïntegreerd in de woning, maakt optimaal gebruik van een secundaire bron en vermindert tegelijkertijd de kosten, de druk op de netwerken en de afhankelijkheid van gevestigde operatoren. Het draagt ook bij tot een gedifferentieerd beheer van de bron volgens het vereiste kwaliteitsniveau.
Integratie in een energie-efficiënt, aangesloten beheersysteem
Nieuwe technologieën maken waterbeheer efficiënter. Dankzij sensoren, automatische kleppen en slimme contracten kunnen particulieren en gemeentelijke diensten hun waterverbruik in realtime controleren, inputs optimaliseren op basis van de aard van de bodem of irrigatie moduleren op basis van het weer.
Dit maakt het mogelijk om de landbouwproductie veilig te stellen, de energiekosten te stabiliseren en duurzaamheidsdoelstellingen te behalen, terwijl de afhankelijkheid van verafgelegen, energie-intensieve bronnen wordt verminderd. Deze circulaire energie uit water ondersteunt de wereldwijde energietransitie.
Naar duurzame irrigatie
Geïntegreerde irrigatie: een landbouwmethode die kan worden overgedragen naar andere gebieden
Landbouw is goed voor bijna 70% van het waterverbruik in Europa. Het doel van rationele irrigatie is om de input aan te passen aan de werkelijke behoeften en verspilling te voorkomen. Het is gebaseerd op een gedetailleerde analyse van agronomische, meteorologische en economische gegevens.
Het helpt verliezen te verminderen, beperkt het gebruik van drinkwater en verbetert de productiviteit zonder de hulpbronnen in gevaar te brengen. Dankzij deze oplossingen worden boeren meer zelfvoorzienend en veerkrachtig en dragen ze bij aan de inspanningen om de voedselproductie koolstofvrij te maken.
Recycling en duurzame besproeiingstechnieken combineren
Om de efficiëntie te maximaliseren, moet je terugwinning, behandeling en langzame verspreiding combineren. Druppelirrigatie, ondergrondse irrigatie en waterbesparende sproeiers zijn compatibel met lokaal behandeld water. Gemeentelijke technische diensten kunnen ze gebruiken om groene ruimten te onderhouden en tegelijkertijd kosten te besparen.
Binnen dit circulaire kader wordt elke teruggewonnen liter een toegevoegde waarde. Lokale exploitanten kunnen deze systemen opnemen in hun dienstencontracten met lokale overheden, wat het bestuur en de transparantie verbetert.
Een deugdzaam model voor lokale overheden en burgers
De circulaire watereconomie biedt een repliceerbaar, aanpasbaar en schaalbaar model. Door gerichte investeringen kunnen lokale overheden hun infrastructuur moderniseren, lokale kringlopen creëren en voldoen aan de Europese doelstellingen voor emissiereductie en energie-efficiëntie.
De combinatie van overheidsbeleid, burgerparticipatie en innovatie maakt het mogelijk om economische, ecologische en sociale belangen op elkaar af te stemmen. Circulair water wordt dan een instrument voor diepgaande transformatie van de watersector, ten dienste van territoriale veerkracht.
Naar circulair waterbeheer
De toekomst van waterbronnen zal een circulaire economie met zich meebrengen, gebaseerd op hergebruik, afvalvermindering en de integratie van gezuiverd afvalwater in agrarisch en stedelijk gebruik. Dit betekent dat contracten, diensten en investeringen opnieuw moeten worden bekeken.
Het is een verandering in het bestuur, een nieuw watercyclusbeleid dat energie, landbouw, infrastructuur en milieu met elkaar verbindt. Het doel is om alle spelers – exploitanten, gebruikers, lokale overheden, de staat en Europa – op één lijn te krijgen rond een gedeelde visie die soberder, eerlijker en veerkrachtiger is.
